Wat willen jullie bereiken? Wat is het doel? Wat hebben jullie nodig?

Dat zijn de eerste vragen die ieder willekeurige gemeente moet stellen aan inwoners die iets willen in hun eigen woonomgeving. Want de oplossing voor een probleem (of kans) in de wijk ligt bij de inwoner. Niet bij de gemeente.

Een worsteling

Veel gemeenten worstelen met gebiedsgericht werken. Want, hoeveel zeggenschap geef je inwoners? Hoeveel participatie kunnen inwoners aan? Hoeveel participatie kun je als gemeente aan?
“Als we inwoners vragen mee te denken, komen ze met ideeën die niet uit te voeren zijn: te duur of
het past niet binnen ons beleid. Zij zijn boos en gefrustreerd, terwijl wij toch aan ze vroegen om mee
te denken!”
Daar gaat het vaak mis. De projectleider, wijkwerker, sociaal werker of de bestuurder komen met
een onduidelijk kader of zelfs met een oplossing voor het vraagstuk. Inwoners mogen de
oplossing uitvoeren of een feestje meevieren.

Respecteer de eigen verantwoordelijkheid van mensen door niet met een oplossing te komen!

Het WKS (Willem Kleine Schaars) model is een bewezen model binnen de zorg dat mensen de regie over hun eigen mogelijkheden laat krijgen. Datzelfde model werkt ook binnen gebiedsgericht werken. Al jaren zijn wij met met dit model actief in Duitstalige landen waarbij wij processen van eigen verantwoordelijkheid in de hulpverlening ondersteunen.

Waarom gaat het WKS-model werken binnen wijkgericht werken?

Motivatie en betrokkenheid zijn belangrijk binnen wijkgericht werken. Waarom willen inwoners zeggenschap over hun eigen woonomgeving? Als we kijken naar de zelfbeschikkingstheorie zien we dat motivatie en betrokkenheid gestimuleerd worden door autonomie, verbondenheid en competentie.

• Mensen hebben behoefte aan autonomie: zelfbeschikking en vrijheid. Zij willen zelf aan het stuur staan. Het is tenslotte hún woonomgeving.
• Mensen hebben behoefte aan verbondenheid met de omgeving en met anderen. Verbondenheid geeft een positief gevoel.
• Mensen hebben behoefte aan competentie. Ze willen zelf bijdragen aan de uitkomst.

Kern van het WKS-model is dat elk mens de regie over zijn eigen mogelijkheden heeft. Mensen willen
zeggenschap over hun eigen leven, zelf hun leven vormgeven en beslissingen nemen. Naarmate je
meer afhankelijk wordt van hulp, komt de eigen regie onder druk te staan.

Het WKS-model uitgelegd

Het WKS model is een handvat om mensen de regie over hun eigen mogelijkheden te laten krijgen (of behouden). Het model bestaat uit 4 rollen:

1. 1. Inwoners
   2.  Gemeente
   3. Zaakwaarnemer
   4. Procesbegeleider.

   Inwoners
   Bij een vraagstuk (of wens) in de wijk ligt de oplossing bij de inwoners zelf. Zij bedenken een aanpak.

   Gemeente
   De gemeente geeft een kader aan: voor welk vraagstuk moet een aanpak gezocht worden en is de groep inwoners zelf verantwoordelijk voor zijn doen en laten?

   Zaakwaarnemer
   Een zaakwaarnemer heeft een spilfunctie. Hij is verantwoordelijk voor ondersteuning van de
   inwoners waar dat nodig is. Hij heeft de regie en kan ondersteuning delegeren aan collega’s; alle
   lijnen lopen via hem. De zaakwaarnemer regisseert en voorkomt overvraging en betutteling van de inwoners. De zaakwaarnemer laat inwoners zoeken naar een oplossing, hij geeft niet zijn mening. Hij ‘vertaalt’ de wens van de gemeente en het kader waarbinnen de inwoners kunnen opereren.

   Procesbegeleider
   De procesbegeleider – geeft nooit een oordeel over de inwoners of het probleem/de kans. Een
   procesbegeleider begeleidt het proces tussen inwoners en de zaakwaarnemer. Hij luistert naar de inwoners en naar de zaakwaarnemer. Hij ondersteunt de inwoners om hun mogelijkheden te
   ontdekken. en geeft beiden feedback zonder zich inhoudelijk met zaken te bemoeien. Zijn doel is de
   communicatie tussen inwoners en zaakwaarnemer te ondersteunen.

   Ondersteuning bij individuele situaties

   Bij moeilijke, complexe situaties tussen gemeente en individuele inwoners is het WKS-model ook heel goed toepasbaar. Men kan hierbij denken aan mensen met schulden, mensen die vallen onder de Participatiewet of mensen die ondersteuning nodig hebben vanuit de Wmo of Jeugdwet. Het WKS-model kan er voor zorgen dat inwoners met verschillende hulpvragen op een constructieve manier geholpen worden. Hoe kunnen inwoners bijvoorbeeld in een Wmo-traject leren verantwoordelijkheid te nemen en zich niet afhankelijk op te stellen.

   Algemene informatie

   Tijdens de eerste kennismaking geven we een presentatie omtrent de mogelijkheden van het WKS-model in de praktijk. Aan de hand van deze kennismaking kan een gemeente besluiten om het model in kleine stapjes te implementeren. De implementatie wordt in het begin ondersteund door ervaren trainers. Daarnaast leiden we interne coaches op die de implementatie begeleiden en uiteindelijk de functie van de externe trainers overnemen.

2. Wilt u kennismaken met het model?

   Neem dan contact met me op, info@kleineschaars.com, dan kunnen we aan de hand van een presentatie en een filmpje een casus laten zien waarbij inzichtelijk gemaakt wordt hoe het model in de praktijk werkt.

   Meer informatie over de opleiding WKS-coach bij gemeentes (PDF).